گزارش تفصیلی نخستین نشست «ادبیات تطبیقی در ادبیات روسیه»
_x000D_
_x000D_
_x000D_
در این نشست ابتدا دکتر بهمن نامور مطلق، معاون پژوهشی خانۀ هنرمندان ایران، که ریاست این نشست تخصصی را بر عهده داشتند با اشاره به اجحافی که طی سالیان اخیر در حق ادبیات اروپای شرقی شده است گفت: نمی توان نقش و تأثیر ادبیات روسیه را در ادبیات تطبیقی دیگر کشورهای جهان نادیده گرفت، بخصوص در زمینۀ نقد ادبی که اولین ارتباط و تعاملات ما با ادبیات تطبیقی روسیه از این طریق بوده است.
_x000D_
وی افزود: داده های روسیه در حوزۀ زبان‌شناسی سر و صدای بسیاری در جهان به پا کرده است و همۀ دستاوردهای آنان در این حوزه دست‌مایۀ کشورهای غربی شده است و تنها با گذشتن از دریچۀ کشورهای غربی می‌توانیم از این میراث ارزشمند بهره‌مند شویم، اما امید است بتوان تا با برقراری ارتباط بیشتر با ادبیات روسیه، از منبع اصلی این زبان بهره‌مند و از حالت دوبعدی با جهان غرب خارج شویم.
_x000D_
معاون پژوهشی خانه هنرمندان ایران در ادامه صحبتهایش با ابراز امیدواری از توجه بیشتر به ادبیات تطبیقی در آینده‌ای نزدیک تصریح کرد: امیدوارم در آینده‌ای نزدیک با توجه بیشتر به ادبیات تطبیقی کشورهای مختلف، افق‌هایی برای ارائۀ تعریفهای صحیح از آن در عرصۀ ادبیات ما ایجاد شود، زیرا که تاکنون نتوانستیم تعریف صحیحی از ادبیات تطبیقی ارائه دهیم، به‌ویژه در حوزۀ ادبیات تطبیقی روسیه، با وجود داد و ستدهای بسیاری که در گذشته با آنان داشتیم.
_x000D_
در ادامۀ نشست، جان‌اله کریمی‌مطهر، استاد زبان و ادبیات روسی دانشگاه تهران، با بررسی ادبیات تطبیقی روسیه و با اشاره به مکتوبات موجود در این موضوع گفت: ادبیات تطبیقی وسیله‌ای برای شناخت جهان بوده و این روند تا سال1950، که بحران ادبیات تطبیقی روی داد، ادامه داشته است، اما با نزدیک شدن بوطیقا و ادبیات تطبیقی رابطۀ سخت آنها از بین می‌رود.
_x000D_
وی افزود: در ادبیات جهان، وحدتی به نام ادبیات تطبیقی وجود دارد، اما نویسندگان فرانسوی همواره پاریس را مرکز ادبیات تطبیقی معرفی می‌کنند و همۀ مکاتب ادبی جهان به مکتب پاریس ختم شده است که این امر به‌تدریج جایگزینی برای جهانی بودن ادبیات تطبیقی شده است.
_x000D_
وی با اشاره به نقص ادبیات روسیه گفتند: نقص ادبیات روسیه این است که مسائلی مانند ساختارگرایی و پساساختارگرایی را کاملاً مطرح نکرده است، در حالی‌که مسئلۀ ساختارگرایی را نخستین بار در روسیه میخائیل گورباچف مطرح کرد، نه ژاک دریدا در فرانسه.
_x000D_
سخنران دیگر این نشست، آندرانیک سیمونی بود که با اشاره به نگاه متفاوتی که روسیه در زمان پطرکبیر به دنیا داشت گفت: به اعتقاد من، انقلاب صنعتی، جهان را به سوی وحدتی برد که شکل‌گیری زبان‌شناسی تطبیقی یکی از تبعات آن بود.
_x000D_
خلیل پروینی نیز در خصوص علل مطرح شدن مکتب روسیه در کشورهای عربی گفت: یکی از دلایل مطرح شدن مکتب روسیه در کشورهای عربی آن است که این کشورها به مدت طولانی تحت تأثیر کشورهای کمونیستی مثل روسیه بودند و دلیل دیگر اعزام دانشجویانی از این کشورها برای فراگیری علوم مختلف به روسیه بوده است و بر همین اساس، با وجود اینکه مکتب ادبیات تطبیقی روسیه بسیار دیر وارد این کشورها شد اما شاهد استقبال بی‌نظیر مردم کشورهای عربی از آن بودیم.
_x000D_
دیگر استادان برجستۀ این نشست دکتر ساجدی (عضو هئیت علمی گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه تهران)، دکتر فیروزآبادی (عضو هئیت علمی گروه آلمانی دانشگاه آزاد اسلامی)، دکتر آذر (عضو هئیت علمی گروه ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی)، دکتر فیضاللهی (عضو هئیت علمی گروه زبان اسپانیایی دانشگاه تهران)، دکتر زیار (عضو هئیت علمی گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه آزاد اسلامی)، دکتر نظامی زاده (عضو هئیت علمی گروه زبان فرانسۀ دانشگاه علامه طباطبایی)، دکتر سلطان‌کاشفی (عضو هئیت علمی دانشگاه هنر تهران) و خانم دکتر عبدی (عضو هئیت علمی دانشگاه هنر تهران) بودند.
_x000D_
یادآور می‌شود در جلسۀ بعدی این نشستها، ادبیات تطبیقی کشورهای عرب‌زبان تحلیل و بررسی خواهد شد.
_x000D_
همایش تخصصی 2ساعته «بررسی ادبیات تطبیقی روسیه» در واقع پیشهمایش سلسله‌نشستهای «ادبیات تطبیقی در دهۀ کنونی و چشماندازهای آن» در حوزههای ادبی کشورهای مختلف است که در سال آینده به همت مرکز نشر دانشگاهی و با همکاری خانۀ هنرمندان ایران و انجمن علمی ادبیات تطبیقی و با حضور استادان و پژوهشگران برجستۀ کشور برگزار خواهد شد.
_x000D_
این نشست تخصصی در ساعت 17 روز پنجشنبه 29 دی ماه به کار خود پایان داد.
