به گزارش روابط عمومی، مرکز نشر دانشگاهی در راستای مأموریت فرهنگی خود و به مناسبت هفته پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، سلسله نشست‌های تخصصی با محوریت زبان و ادب فارسی را آغاز کرد. نخستین نشست از این مجموعه، روز شنبه ۲۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با حضور جمعی از استادان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکتر حسن سودمند افشار، رئیس مرکز نشر دانشگاهی، سخنان خود را با تبریک فرارسیدن هفته پاسداشت زبان فارسی و روز بزرگداشت فردوسی آغاز کرد و بر نقش ماندگار این شاعر بلندآوازه در حفظ و بالندگی زبان فارسی تأکید نمود. وی با اشاره به رسالت مرکز در حوزۀ تولید و نشر علم، اهمیت پاسداشت گونه علمی زبان فارسی را به‌عنوان زیربنای ارتباطات علمی و تولید دانش بومی یادآور شد.
دکتر سودمند افشار همچنین به پیشینه فعالیت‌های مرکز در حوزه تقویت زبان علمی فارسی پرداخت و از جمله به تأسیس گروه‌های واژه‌گزینی و برگزاری بیش از ۲۰ نشست تخصصی طی دو سال گذشته اشاره کرد. وی با تأکید بر تداوم این مسیر در سال جاری، از انتشار مجموعه این سخنرانی‌ها در قالب کتابی مستقل به‌عنوان نمونه‌ای از تلاش‌های مرکز نام برد.
در ادامه نشست، سرکار خانم دکتر فریبا شکوهی، شاهنامه‌پژوه و عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با موضوع «فردوسی و شاهنامه در شبه‌قارۀ هند» به ایراد سخنرانی پرداختند. ایشان در سخنان خود به گستره نفوذ و تأثیر شاهنامه بر ادب فارسی در سرزمین‌هایی چون شبه‌قارۀ هند، آسیای صغیر، آسیای میانه، جهان عرب و حتی فرهنگ غرب اشاره کردند و شاهنامه را از درخشان‌ترین جلوه‌های تأثیر زبان فارسی در این مناطق دانستند.
دکتر شکوهی با تأکید بر اینکه فردوسی در دربار محمود غزنوی از سوی برخی شاعران به افسانه‌پردازی و بی‌دینی متهم می‌شد ولی شاهنامه از قرن پنجم هجری در هند با استقبال گسترده‌ای مواجه شد، درباریان، شاهزادگان و جنگجویان هندی شاهنامه را از بر می‌خواندند و آن را پیش از نبردها برای برانگیختن روحیه دلاوری ضروری می‌دانستند.
وی همچنین به شکل‌گیری جریان‌های ادبی الهام‌گرفته از شاهنامه در شبه‌قاره هند اشاره کرد و گفت: شاعران و سخنوران هندی، پاکستانی، بنگلادشی و کشمیری با ترجمه و بازسرایی شاهنامه، خود را «فردوسی هند»، «فردوسی دکن»، «فردوسی کشمیر» و حتی «فردوسی ثانی» می‌نامیدند و منظومه‌های خود را با عناوینی چون «شاهنامه» و «فتح‌نامه» منتشر می‌کردند؛ منظومه‌هایی که به زبان فارسی یا زبان‌های محلی چون اردو، سانسکریت و دیگر گویش‌های منطقه سروده شده‌اند.
دکتر شکوهی در ادامه، جایگاه فردوسی را در میان تذکره‌نویسان و شاعران هندی تحلیل کرده و نمونه‌هایی از ستایش‌های آن‌ها نسبت به شاهنامه و خالق آن را ارائه دادند. این سخنرانی، تصویری ژرف و الهام‌بخش از نفوذ فرهنگی زبان فارسی و ادبیات حماسی ایران در حوزه تمدنی شبه‌قاره هند ترسیم کرد.
این نشست، بخشی از برنامه‌های فرهنگی مرکز نشر دانشگاهی در سال جاری است که با هدف تعمیق شناخت نسبت به زبان فارسی و میراث ادبی آن در حوزه‌های علمی، فرهنگی و بین‌المللی برگزار می‌شود.
