واژگان شیمی و مهندسی شیمی (ویرایش دوم)

توضیحات

یكی از خصوصیات كتابهای درسی این است كه از لحاظ آموزشی زبان مشترك داشته باشند. واژه‌ای كه مثلاً در یك كتاب شیمی با مفهوم متفاوت نباشد، زیرا این ناهماهنگی در متون فارسی موجب اغتشاش مفهوم در ذهن خوانندگان و به ویژه دانشجویان می‌شود، به طوری كه گاهی خواننده نمی‌تواند، بدون مراجعه به متن اصلی، ترجمه را درك كند. جلوگیری از این ناهماهنگی یكی از مراحل ویرایش كتابهایی است كه در یك موسسه انتشاراتی صورت می‌گیرد. از این‌رو، گروه شیمی مركز نشر دانشگاهی در صدد برآمد با جمع‌آوری واژه‌های شیمی و مهندسی شیمی و معادلهای فارسی آنها از كتابهایی كه تاكنون انتشار یافته است مجموعه حاضر را منتشر كند. سودمندی این واژگان آن است كه گزینش یك معادل مناسب در برابر یك واژه خارجی را امكان‌پذیر می‌سازد.ویرایش اول واژگان شیمی و مهندسی شیمی، كه در سال 1369 با استفاده از واژه‌های به كار رفته در یكصد منبع منتشر شد، شامل بیش از 15000 واژه و اصطلاح انگلیسی است كه با احتساب تعداد برابر نهاده‌های هر واژه و بسامدها حدود 40000 واژه فارسی می‌شود. منابع ویرایش اول كتابهایی بود كه پیش از سال 1364 و عمدتاً پیش از 1360 انتشار یافته بود. این كمبود می‌باید در ویرایش دوم جبران شود. برای این كار برنامه‌ریزی لازم صورت گرفت و این كمبود در ویرایش دوم جبران شد.ویرایش دوم واژگان شیمی و مهندسی كه با استفاده از 300 منبع صورت گرفته است، حاوی بیش از 36000 واژه انگلیسی و بیش از 50000 برابر نهاده فارسی است كه با توجه به بسامد و تواتر آنها این رقم بیش از 110000 قلم اطلاع خواهد بود. نحوه آوردن معادلها بدین‌گونه است كه ابتدا معادل پربسامدتر به ترتیب انتشار ذكر شده است و در صورت برابر بودن تعداد منابع به ترتیب حروف الفبا آورده شده است. وانگهی برای سهولت استفاده از معادلهای پیشنهادی واژه‌نامه شیمی مركز نشر دانشگاهی به این منبع شماره 1 داده شده است، بنابراین در این مورد از قاعده تاریخ انتشار پیروی نشده است.این واژگان در دو بخش انگلیسی _ فارسی و فارسی _ انگلیسی تنظیم شده است. در بخش اول می‌توان تمام معادلهای فارسی را كه در برابر یك واژه انگلیسی آمده است ملاحظه كرد: مثلاً، در برابر «BOND» برابرنهاده‌های «پیوند، اتصال، بند، باند، قید» یا در برابر «ACTIVATION ENERGY» برابرنهاده‌های «انرژی فعال‌كننده، انرژی فعالیت، انرژی فعاله، انرژی فعالیت‌دهنده، ورج فعال‌كردن، انرژی اشتار كردن، ورج اشتار كردن و انرژی تحریك‌شده» آمده است. در بخش دوم، به عكس ملاحظه می‌شود یك واژه فارسی در برابر چه واژه‌های انگلیسی به كار رفته است؛ مثلاً، در برابر واژه فارسی «تفكیك» معادلهای «DISSOCIATION، RESOLUTION، SEPARATION، SEGREGATION، FRACTIONATOR، ISOLATION، ISOLATION، FRACTIONATION، SPLIT، PARTIONED، DISPERSIVE» قرار گرفته است. این مجموعه می‌تواند ازار بسیار سودمند و كارسازی برای زبان‌شناسان، مولفان، مترجمان، مراكز واژه‌گزینی و دست‌اندركاران شیمی و مهندسی شیمی كشور باشد.