نخستین نشست تخصصی اصطلاحشناسی و واژهگزینی عصر چهارشنبه 10 آذر 1400 با سخنان خانم دکتر شهین نعمتزاده، استاد پیشکسوت زبانشناسی و رییس انجمن زبانشناسی ایران، آغاز شد. ایشان در سخنان خود به اهمیت و کارکرد «زبان» در زندگی اجتماعی انسان پرداختند. پس از ایشان دکتر رضا عطاریان، عضو پژوهشکده واژهگزینی، به اختصار دربارۀ پیشینۀ اصطلاحشناسی در ایران و جهان سخن گفتند. دکتر عطاریان مرکز نشر دانشگاهی را از پیشگامان واژهگزینی دانستند که همچون یک فرهنگستان خدمات بسیار ارزشمندی در زمینه اصطلاحشناسی به جامعه علمی و دانشگاهی ارائه کرده است.
پس از این مقدمات آقای دکتر فرشید سمائی، عضو هیات علمی پژوهشکده واژهگزینی، با موضوع «مبانی اصطلاحشناسی» سخنرانی کردند. خلاصه سخنان ایشان به شرح زیر است:
اصطلاحشناسی حوزهای میانرشتهای و چندرشتهایست که از حدود دهۀ سوم قرن بیستم، در قالب فعالیتهای عملی و مباحث نظری در ساحت زبان علم و در چارچوب حوزههای موضوعی مختلف، مطرح شده است. مسئلۀ اصلی این دانش صورتبندی انواع روابط مفهومی در حوزههای اصلی و فرعی علم و فناوری و صنعت است.
رابطۀ بین مفهوم، شیء، و اصطلاح و فرایند مفهومسازی در اصطلاحشناسی تبیین میگردد. زبان علم بر گسترهای قرار گرفته است که در آن عناصر مشترک زبان عمومی نقشهای تخصصی یا نیمهتخصصی مییابند؛ از این منظر، تشخیص و تمایز زبان تخصصی از زبان عمومی و چگونگی تبادل سازندهها بین این دو زبان در اصطلاحشناسی مورد توجه قرار میگیرد. از جنبۀ دیگر، رابطۀ بین اصطلاح با مترادفها و گونههای اصطلاحی بسیار مهم تلقی میگردد. همچنین، شفافیت و تیرگی در قالب انگیختگی اصطلاحات مطرح میشود که در آن رابطۀ اجزاء سازتدۀ اصطلاح و معنای کل آن مطالعه میشود؛ نوواژهسازی و مواجهه با مفاهیم جدید در اصطلاحشناسی از مباحث بسیار مهم این حوزه است که در دو سطح یکزبانه و چند زبانه مطرح میشود. همۀ این پرسشها و مباحث در قرن بیستم و در دورههای متمایز تاریخی، در چارچوب مباحث نظری، مسائل برنامهریزی زبان و مسائل ترجمۀ زبان علم تبیین شدهاند. اصطلاحشناسی امروز، در قرن 21، به حوزههای اصطلاحشناسی رایانشی و پیکرههای زبان علم، و ساخت نرمافزارهای اصطلاحکاوی دست یافته است. نتیجۀ این دستاوردها در رویکردهای نوین اصطلاحشناسی، این حوزه را به عنوان شاخهای مستقل در طبقهبندی رشتههای علمی مطرح نموده است.
نشست بعدی اصطلاحشناسی و واژهگزینی در تاریخ 17 آذرماه برگزار میشود که در آن جلسه دکتر محمدرضا رضوی با موضوع «اصطلاح و واژه» به سخنرانی خواهند پرداخت.
علاقمندان برای شرکت در نشستهای واژهگزینی میتوانند از لینک زیر استفاده کنند:
https://online.itland.org/b/37g-o0u-vbz-btm
شرکت در نشستها برای همه آزاد و رایگان است.